OLASILIKSIZ

Kitap adı: Olasılıksız

Yazar adı: Adam Fawer

Orijinal adı: Improbable

Ülke: Amerika             

Özgün dili: İngilizce

Anadilinde 1. Baskı: 2005

Okuduğum baskı: APRIL Yayıncılık, 90. Baskı, 2018, Çeviri: Şirin Okyayuz Yener 

Sayfa Sayısı: 494 

"Bir sabah, yıllardır görmediğiniz bir arkadaşınızı düşünerek uyandınız. Bir saat sonra, onunla sokakta karşılaştınız. Sizce bu sadece bir tesadüf mü, yoksa çok daha farklı bir anlamı olabilir mi?

Siz hiç Loto'da büyük ikramiyeyi kazanmadınız. Ama birileri kazanıyor. Hem de sürekli! Onlar sizden daha mı şanslılar? 

Şans nedir gerçekten? İçinizde bütün parayı kırmızıya yatırmanız gerektiğini söyleyen bir his var. Bu his bir öngörü müdür? Yoksa daha fazlası mı?
Yolda gidiyorsunuz. Kafanızı çevirip yandaki küçük parka baktınız ve bir anda bu anı daha önce de yaşamış olduğunuzu hissettiniz. Evet, Deja Vu. Sizce nedir Deja Vu; geçmiş mi, rüya mı yoksa geleceği mi görüyorsunuz?

Eğer siz de kontrolün kimde olduğunuz merak ediyorsanız, 'olasılıksız' tam size göre bir roman." 
(Fawer 2018: Arka Kapak Yazısı)

************

Bir ara çok meşhur olmuştu bu kitap, belki hâlâ öyledir ama o bahsettiğim 'bir ara'da kendisini okumaktan itinayla kaçındım çünkü popüler kültürün çılgın ve boş kitaplarından olma olasılığı kafamı epeyce kurcaladı. Nitekim ağır yanılmışım arkadaşlar, kitap sandığımın aksine çok kaliteli bir kurgu üzerine oturtulmuş ve yazar kusursuz bir denge kurmuş, karakterlerin kendi içlerindeki hikâyeleri ve ana maceralar arasında.  

Ne yazsam da kitabın hakkını verecek kadar etkileyici olsa diye düşünürüm sık sık, buralara yazarken lâkin bu kitap için bunu pek de yapma taraftarı değilim çünkü okumadan o tadı almanız pek olası değil, o yüzden bu romandan hemen bir adet edinip okuyun derim. Bu arada bir uyarı da yapayım, kurgunun karmaşıklığı ve sürükleyici alt yapısı okuyucuyu kendine direkt kazandıracak derecede yüksek olduğu için başlayınca elinizden bırakamayabilirsiniz. Hani genelde bu kitabı iki günde bitirdiğini söyler ya insanlar, işte o doğruymuş. Bu yüzden kendinize ayırdığınız bir hafta sonunu seçmenizi öneririm, kendisini okumak için.

Şimdi gelelim konusuna. Esas adamımız David Caine. Kendisi istatistik üzerine eğitim almış ve olasılık teoriler üzerinde iyi bir birikime sahip. Tez hocası ona "Yağmur Adam" diyor, tüm olasılık hesaplarını aklından saniyeler içinde eksiksiz yapabildiği için. Ayrıca adamımız Caine bir epilepsi hastası dolayısıyla ara ara epilepsi nöbeti geçiriyor. Olaylar kumar masasında başlıyor, kumar oynarken yaptığı olasılık hesaplarında gayet başarılı olan David bu sefer kaybediyor çünkü karşısındaki oyuncunun eli, sahip olabileceği en düşük olasılık, hatta neredeyse olasılıksız... Kaybediyor David ama bir yandan da epilepsi nöbeti tutuyor. Uyandığında, omuzlarında büyük bir kumar borcu ile kendini hastanede bulur David. 

Doktoru ona epilepsi nöbetlerinde kurtulabileceği bir yol sunar. Doktorun önerisi, onu deneyinin bir parçası yaparak vereceği ilaçlarla bu hastalığı ortadan kaldırmaktır fakat şizofreni olma riski vardır. David bu son çareye tutunur fakat bu ilaçlar onu geleceğin tüm olasılıklarını görerek seçtiği olasılıklarla geleceğe müdahale etme yeteneği olan psişik bir insana dönüştürür. Buna bilimde Laplace'ın Şeytanı deniyor. David'in Laplace'ın şeytanı olmasıyla tüm maceralar başlar. 

David'in bu özelliğini fark eden bilim adamları David'in peşine düşer. Amaçları bu özel insanın üzerinde deneyler yaparak geleceği görmektir. Bu arada David'in şizofreni hastası olan Jasper, David'in peşindeki adamlardan kurtulma sürecinde ve güçlerini kontrol edebilme sürecinde yanında yer alır. 

Jasper yaşadığı anı görebilen özel bir insandır, David ise geleceği görebilen. Şöyle ki, para havaya atılınca, Jasper parayı görmese de yere düştüğünde yazı mı tura mı geldiğini bilir, David ise para daha yere düşmeden yazı mı tura mı geleceğini bilir. Zaten hikâyenin bir bölümünde Jasper ile David bilim adamları tarafında kaçırılınca, üzerlerinde acı çekmelerine neden olan deneyler yapılmadan önce ilk başvurulan yol yazı-tura testi olur çünkü tüm olasılık teorilerinin çıkış noktası zarlardır ve madeni paradır. 

Nava Vaner var bir de, romanı okurken Nava'nın dünyadaki en mükemmel kadın ajan olduğuna inandım. Nava'nın hayat hikayesi etkileyici, ne kadar güçlü bir kız olduğu hissediliyor her satırda. Ajan Vaner'in David ile yollarının kesiştiği andan itibaren Nava, Jasper ve David Caine, David'in peşindeki bilim adamlarından kaçmaya çalışırlar. Bu macera David'in olasılık hesaplarıyla geleceği yönlendirerek peşlerindeki insanları yenebilme yeteneği, Nava'nın sonsuz cesareti ve gücü, Jasper'ın ikizine olan bağlılığı ve fedakarlığı ile büyüleyici bir bir kaçış yolculuğuna dönüşüyor...

Yazarın, olayların birbirleriyle bağlantısına hayran bırakmasının yanı sıra, tüm bu kurguyu taçlandıran detay, her karakterin psikolojisine ve karakterine derinlemesine yer verilmiş olması. Bu sayede okuduğun karakterle empati kurabiliyorsun, buna garanti veriyorum. Bir de bilim yönü var işin tabii, kitapta olasılık teorilerine dair epeyce bilgi var ama ilginçtir ki sıkılmadan okuyabileceğimiz şekilde anlatmış buları Adam Fawer ve kuantum ile determinizm teorilerini bile çarpıştırmış ki bu takdire şayan bir yetenek.

Geleceği gören David Caine, her daim yanında olan sadık dostları ise ajan Nava Vaner ve ikizi Jasper Caine fakat bence tüm alkışlar Adam Fawer'a... Romanı betimlemek için tek bir kelime seçelim: Etkileyici.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

KARAKTERLER:

David Caine: Başkahraman :) Epilepsi hastası, istatistik üzerine eğitim aldı, olasılık konusunda tam bir dehâ. Kitapta anlatılan Laplace'ın Şeytanı olgusunu karşılayan karakter. Bu arada David, kitapta bahsedilen Beta deneğinin ta kendisidir.
Nava Vaner: Ajan, sadece mükemmel bir ajan değil, aynı zamanda Caine kardeşlerin kurtarıcı meleği :) Ajan olmadan önceki ismi Tanja Kristina Aleksandrova'dır.
Dmitry Zaitsev: Nava'nın manevi babası diyebiliriz.
Jasper Caine: David Caine'in ikizi olan Jaine bir şizofreni hastası. Eğitimi fizik üzerine.
Tommy (Thomas Dasouza): David ve Jasper'ın çok eski bir arkadaşı. Aynı zamanda Powerball milyoneri.
Dr. Kummar: David Caine'in epilepsi nöbetlerini durdurmak için ona çeşitli ilaçlar veren doktordur kendisi dolayısıyla David'in Laplace'ın Şeytanı'na dönüşmesini sağlayan kişi Dr. Kummar'dır.

Vitaly Nikolaev: Kumar salonunun sahibi.
Kozlo: Kumar salonunun büyük cüsseli koruması.

Doc (Doctor): David'in tez danışmanı.
Dr. Tversky (Paul Tversky): Bilim adamı olur kendileri ama öğrencisi Julia üzerinde testler yapmak için onunla sevgili olan bir bilim adamı. Julia ona Petey şeklinde hitap ediyor. David Laplace'ın şeytanı olduktan sonra geleceği gördüğü için onun peşine düşer Tversky çünkü yasadışı yollarla geleceği öğrenmek için insanlar üzerinde deney yapmaya adamıştır kendini Paul. Zaten Julia'yı bu amaçla alfa deneği yapan da Paul Tversky'dir.
Peter Henneman: (Profesor) Doc'un arkadaşı.
Julia Pearlman: Dr. Tversky'nin üzerinde deney yaptığı bu kız aranan Alfa deneğinin ta kendisidir.

Forsythe (Dr. James Forsythe): (Grimes'in deyimiyle Dr. Jimmy) Bilim adamıdır görünüşte ama daha çok bürokrat olarak görünüyor diğer bilim adamları tarafından (bilhassa Tversky tarafından) çünkü parası çok ve bu para ile diğer bilim adamlarının deney sonuçlarının (bilhassa Tversky'nin deney sonuçlarının) peşine düşen bir tip . Bu para sayesinde açtığı klinikte geçiyor, kitabın sonundaki kaçış macerası.
Grimes (Steven Grimes): UGA'nın gözetleme merkezinde çalışan Grimes bilgisayardan o kadar iyi anlıyor ki okurken dehşete kapılıyorsun. Forsythe'nin yardımcısı olarak çalışıyor.

Martin Crowe: Ajan Vaner ve David Caine'yi bulsun diye kiralanan ajan Martin Crowe aslında bu işleri bırakmak istiyor fakat bu son işi kabul etmesinin sebebi kızı Betsy'nin iyileşmesi için gereken parayı bulmak yalnızca. Üst düzey askeri birliklerden ayrılan Crowe alanında uzman olduğu için David'i ele geçirmesi için tutulabilecek bir numaralı adam fakat aslında Betsy hasta olmasaydı insan öldürmemek için ettiği yeminin üzerine böyle bir işi kabul etmezdi Crowe.
Sandy Bates: Martin Crowe'un eşi ve küçük .betsy'in annesi olan Sandy Bates de eski bir ajan.
Betsy: Martin Crowe'un kızı olan Betsy mylemonoktik lösemi hastası. (Biz onu romanın başlarında Caine'in hastanede karşılaştığı küçük Elizabeth olarak tanıyoruz. Karşılaştıkları o gün Elizabeth uyuyana kadar başında beklemişti David ve romanın sonlarındaki ikinci karşılaşmaları da ilki kadar naifti.)

Bill Donnelly: Bill ana karakterlerden biri değil aslında. David'in Forsythe ve Crowe'dan kaçarken bindiği trenin kondüktörü Bill fakat David'in o trenin seyrini değiştirmek için bulduğu çözümün Bill ile nasıl ilgili olduğunu görünce, David'in Laplace'ın Şeytanı olduğundan hiç şüphesi kalmıyor insanın. Zaten bu mükemmel detaylar, David Caine'i ve onun geleceğin olasılıklarını hesaplayışıyla ilişkilendirilen sürekleyici gidişatı mükemmeliyetçiliğe yönlendiren hususlar.
Jennifer Donnely: Bill Donnelly'nin hamile olan eşi.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

*SPOILER*

KİTAP ÖZETİ:

I. BÖLÜM

KOŞULLARIN KURBANLARI

"At yarışlarına, maçlara, kumarhanelere para yatıran veya bir boruda kaç yağmur damlası olduğu üzerine iddiaya giren bir kumarbaz, pek de lehine olmayan bir olasılığa para yatırmıştır. Poker oynayan profesyonel bir kumarbaz ise, lehinde olan olasılıklara para yatırır. Biri romantik bir hayalperesttir, diğeri ise gerçekçidir."

-Anthony Holden

Profesyonel poker oyuncusu

"İnsanın şans faktörünü ve bunun sonuçlarını anlayabilmesinin yolu kumarı anlayabilmesinden geçer. Olasılık kalkülüsünün doğuşu kumara bağlıdır... İnsanın kumarı anlamaya çalışması gerekir; ama bunu felsefi bir şekilde algılamalı, yüzeyselliğinden arındırarak kavramalıdır."

-Louis Bachelier

Matematikçi

-------------------------------------

Hikâye bir kumar masasında başlar... Bolca gerilim ve David Caine'in sergilediği bir dolu olasılık hesabı ile kurgulanmış bir kumar kapışmasıdır bu. Tabii önce David Caine'in kim olduğuna bakmak lâzım:

David Caine romanın baştan sona esas adamı ki bunu ne kadar hak ettiğini sonlara doğru daha net görüyor herkes. Olasılık üzerine ders veriyor üniversitede. Derslerde anlattıkları ise akla durgunluk veren cinsten. David'inki gibi bir beyne sahip olmak düşük bir olasılık olsa gerek ;)

• Mesela olasılık teorisi ne fizikten ne de felsefeden doğdu, olasılığın temelleri zarlar üzerine kuruldu. Olasılık ilkelerini ortaya koyan Blaise Pascal ise hepimizi şaşırtan bir kararla hayatının yönünü değiştirmiş bir matematikçi. "Pascal çok uzun yıllar boyunca matematik ve fizik okuduysa da ölümünden birkaç yıl önce sayılarak olan tutkusunu bir kenara bıraktı, çünkü matematiksel olarak, dine ve felsefeye odaklanarak zamanını daha verimli bir şekilde kullanabileceğini kanıtlamıştı." (52)
• Chevalier de Mere ise hem Fransız bir asilzade hem de ünlü bir kumarbazdı ve fark ettiği gerçek şuydu: "Olasılıklar her zaman kasadan yanadır." (53)
• İşte olasılık teorisi de böyle doğdu, matematik ve kumarın birleşiminden... 

David bir süre sonra karşısındaki somut görüntüleri garip hareketlerde ve kocaman şekiller hâlinde görmeye başlar, bu halüsinasyon tarzı durumları pis bir koku da izler. Bu durum tekrarlanmaya başladığı için ders verememeye başlar.  Parasız kaldığı zamanlarda da kendini kumarın dünyasına bırakır David genelde. Ne de olsa olasılık konusunda gayet iyidir. Vitaly Nikolaev de bu kumar salonunun sahibi ve kitabın sonlarına doğru fazlasıyla kritik anlarda devreye giren para babasıdır kendisi. Bir de Kozlo var ki kendisi kumar salonunun devasa boyutlardaki korkutucu korumasıdır. 

David de bir gece yine bu salondaki kumar masalarından birindeyken (hikâyenin başladığı kumar masasına dönelim tekrar), üniversitede verdiği dersleri bırakmasına neden olan nöbeti aniden tekrar geçirir ve büyük bir miktarda bir parayı kumarda kaybetmesinin hemen ardından, geçirdiği epilepsi nöbetine daha fazla dayanamayarak bayılır. Uyandığında kendini hastanede bulur, sırtında devasa bir kumar borcunun yükü ve karşısında da kendisine bakan ikizi Jasper vardır.

Jasper şizofreni hastasıdır ve hastaneden taburcu olalı da çok zaman geçmemiştir aslında. Cümlelerin son kelimelerini kafiyeli söyler ki bu da şizofreni tanısının en bilindik özelliklerinden birisidir. Jasper'ın içinde hep bir ses vardır, kendisini sürekli yönlendiren ve pek de şaşmayan bu ses ona kardeşini koruması gerektiğini fısıldamaktadır. Jasper ile David'in arasındaki nüans, Jasper'ın zihninin gelecek ile şimdiki anı iç içe yaşamasından doğan bir karmaşanın hâkim olması, David'in ise Laplace'ın Şeytanı olduktan sonra direk geleceğin tercihlerinin olasılıklarını görmesi olacak ama o David'in durumu şu anda yalnızca epilepsi nöbetlerinden ibaret.

David hastaneden taburcu olurken Dr. Kummar ona bu nöbetlerin tekrar edeceğini ama belki de bunu durdurmanın bir yolu olabileceğini söyler. Bu çözüm risklidir çünkü sonunda David'in şizofren olma riski büyüktür fakat bu epilepsi nöbetlerinden kurtulması için küçük bir umut vaad eder Dr. Kummar, David'e. David'in gözü korksa da artık kaybedeceği pek de bir şey kalmamıştır, üstelik borç batağındadır. Bu yüzden David, Dr. Kummar'ın kendisi üzerinde bu deneyleri yapmasını kabul eder. David'in değişimini başlatan tam da budur... Tabii bir de şizofren olma ihtimalinin David'de yaşattığı endişe, Jasper'ın sözlerini düşündürür: "İnsana bir şey oluyormuş gibi gelmiyor, her şey normalmiş gibi geliyor... İşte bu yüzden bu kadar korkutucu..." (104)

Aslında naif bir detay var kitapta. David'in ve diğerlerinin yaşadıklarının sonunda keşfettiği bir detayı, yıllar önce, David ve Jasper daha çocukken, babaları anlatmıştı onlara, satranç oynadıkları sırada: "Geleceği tahmin etmek imkânsızdır. Ama şimdiki zamanı çok iyi bilirsen geleceği kontrol edebilirsin." (116) 

David, Dr. Kummar'ın kendine verdiği ilaçların etkisini hissetmeye başlamıştır artık. İşte gelecekle ilgili bir detay: David uykusundayken bilinçaltı devreye girip Elizabeth ile iletişime geçti bir keresinde (118). Tüm hikâyenin sonunda David'in küçük Elizabeth'e gelişini okuduğunda, eğer bu detayı hatırlıyorsan, gülümserken buluyorsun kendini...

Gelelim Nava'ya... Nava Vaner kelimenin tam anlamıyla mükemmel bir ajan. Bağlı olduğu kurumlar için çalışmanın yanı sıra ülkeler arası gizli bilgiler alıp satmaktadır. Bir gün Korelilere sattığı bilginin olduğu CD çizik çıkınca ve aldığı parayı iade edemeyince bu bilginin yenisinin getirilmesi istenir kendisinden fakat Nava tam da işi gereği o sıra başka birime gönderilmiştir ve bu bilgiye ulaşma şansını yitirir. Bu yüzden Korelilerle başı epeyce derde girecek olan Nava'nın yeni birimindeki görevi ise bir deneği kliniğe getirmek olacaktır, sanırım alfa ve beta deneklerinden bahsettiğim belli oluyor.

Thomas DaSouza (David ve Jasper'ın ilkokul arkadaşı Tommy) yıllardır rüyasında aynı rakamları görmekte ve bu rakamlarla şans oyunu oynamaktadır. Tam intihar edeceği sırada son oynadığı şans oyununun kazandığını öğrenir. Aslında yine de içindeki intihar isteği geçmez ama yine de bundan vazgeçer, sanki evren ona bu parayı kendi hayatı için değil de başka bir sebepten dolayı kazandırmış gibi...

Forsythe, Tversky'nin bilimsel deneylerinin verileriyle illegal yollardan ilgilenen, çoğunlukla bu deneylerin maddi kaynağı olarak karşımıza çıkan, Tverky'nin gözünde bir bürokrattan ibaret olan bir bilim adamıdır. Çalıştığı birimdeki işine son verildikten sonra kendi laboratuvarını kuracak ve bu laboratuvar tüm hikâyenin sırlarının çözüldüğü mekân olacak... Tversky ile Forsythe bilimsel görüşleri hususunda bir türlü anlaşmaya varamayan karakterler ve bu çatışmaları, temel fiziğin deterministik yaklaşımı ile kuantum fiziği arasındaki kapışmaya da sahne olur.

• Mesela, Forsythe kuantum fiziğinin sonsuz savunucularından, burası gayet net. Öte yandan, Tversky, kuantum fiziğini çürüten teoriler üretiyor fakat bunu determinizimi de kabul ederek değil, kuantumun temelindeki olasılık teorisinin kendisini kullanarak deniyor, işte burası kitabın aslını karmaşıklaştıran ve bir o kadar da büyüleyen kısmı. Nava'nın, David'in ve diğerlerinin tüm o maceralarının ardında, bilimin bu büyülü olasılıksız olasılık dünyası yatıyor.
• Werner Heisenberg'in Belirsizlik İlkesi, kuantum fiziğinin temelini atan ilkedir. "Heisenberg bir partikülün hem konumuun hem de hızının aynı anda belirlenemeyeceğini ve böylece fiziksel dünyada her zaman bir belirsizlik olduğunu kanıtlamış oldu. Heisenberg, Newtoncu fizikçilerin her zaman savunduğu mutlak ilkelere karşı çıkmış ve dünyanın siyah-beyaz değil de, aslında gri olduğunu ileri sürmüştü." (120)
• "Eğer Heisenberg'in teorisine gerçekten inanıyorsan, o zaman her şey mümkün. O zaman ad elektronların hareketlerinin rastgele olmama olasılığını da kabul etmeliyiz." (Tversky, 124) 
• "Eğer elektronların hareketlerinde bir amaç olduğunu kabul edersen, o zaman bu amacı belirleyen veya öngören bir güç olduğunu da kabul etmek zorundasın. Anlamıyor musun? Eğer şimdiye kadar saptanmamış, daha ölçümü yapılamayan o güç varsa, o zaman ışık dalgası olmadan da bir elektronu gözlemenin bir yolu da vardır." (Tversky, 125)
• "Olasılıklarla yönetilen bir evrende her şey olabileceği için, evren olasılıklarla değil de mutlaklarla yönetiliyor! Heisenberg'in Olasılık Teorisi'ni kullanarak teorinin kendisini çürütüyorsun." (Forsythe, 126)

Bu arada David bir yandan Kozlo'dan kaçar, bir yandan da kumar borcunu nasıl ödeyeceğini düşünür kara kara. Aklına da tez hocası gelir, David hocasına Doc diye hitap eder. Doc bu sırada profesor olan arkadaşı Peter Henneman ile yemektedir, David de yanlarına gider ve Doc'a, elinde kendisi için  bir proje olup olmadığını sorar. Masada aralarında geçen bilimsel konuşmalar ise Tversky ile Forsythe'ninki kadar ilginç. Hani Schrödinger'in kedisi var ya, duymuşsundur muhakkak:

• "Kuantum fiziğine göre, biz bu atomu gözlemlediğimizde, ya bir durumda olacak, ya da diğerinde. Ama bunu gözlemlemediğimizde aynı anda iki durumda birden olacak." (147)
• "Shrödinger'in felsefi sorunu şu: Bir kediyi, biraz siyanür gazı, radyoaktif bir atom ve enerji sezdiği anda çalışmaya programlanmış bir çekiçle aynı kutuya koyarsan ne olur? Eğer radyoaktif atom hareketlenirse, çekiç şişeyi kıracak, gaz dağılacak ve kedi ölecek. Atomda bir hareketlenme olmazsa, o zaman çekiç hareket etmeyecek ve kedi yaşayacak. Ama sen kutuyu açıp da atomu gözlemleyene kadar o ne hareketli, ne de hareketsiz, ikisinin olasılıklı bir birleşimidir. O zaman soru şu: Kutu kapalıyken kediye ne olur? Atom teorik olarak aynı anda iki durumdaysa o zaman kedi de öyle. O da aynı anda hem ölü, hem de diri; ta ki kutuyu açıp atomu gözlemleyene kadar. O zaman da kedi kesinlikle bir durumda veya bir diğerinde olur; yani ya ölüdür ya diridir. Bunun amacı şunu anlatmak: Kuantum mekaniğini teknik olarak doğru, ama görülmeyen subatomik partiküle değil de, gerçek dünyaya uygulamaya kalkınca mantıksız geliyor insana." (148)

Doc, arkadaşı ve David bir yandan bunları tartışıp bir yandan da yemek yerken, gelecekteki olasılıkları birden tekrar görmeye başlayan David birkaç saniye önceden sayesinde kafenin cam kenarında oturdukları masadan kalkmalarını sağlar ve kafeye girerek kaza yapan kamyonun altında kalmaktan kurtulurlar. Bu durum Doc'un gözünden kaçmaz ve David'e garip bir şeyler olduğunu sezer. İşte tam da o zamandan itibaren Doc'un gözü David'i üzerindedir. Bu yüzden de arkadaşı Peter'in aracılığıyla David'e para kazanabileceği ufak proje çalışmaları ayarlar Doc. Doc'un aslında kim olduğunu öğrenince şaşırmamak mümkün değil. Peki David tam olarak neydi, deli mi psişik mi? 

David zamanla kendisine olan şeyi tam olarak kavrar: Her şey birbirine bağlıdır, tüm ihtimaller. Böylece her bir olasılık diğer olasılıkları etkiler veya değiştirir. Geleceğin milyonlarca olasılığını gören David de bu şekilde geleceği olasılıklar üzerine etkileyebilir artık...

Dr. Tversky ders verdiği üniversitedeki öğrencisi Julia ile sevgili olup onu deneylerinde kobay olarak kullanmak için ikna eder. Julia da hocasına olan aşkından dolayı bunu kolaylıkla kabul eder ve deney sürecinde yaşadığı acılar bile onu vazgeçirmeye yetmez. Gördüğü fiziksel, ruhsal ve duygusal hasara rağmen kendi yok oluşunu durdurmayacak kadar saf bir kızdır Julia. Julia, Dr. Tversky'nin Beta deneğidir ve bu denek gelecekten haber alabilmek için kullanılmaya çalışılmaktadır. Julia'nın beyniyle o kadar oynar ki Dr. Tversky; evet, bilimsel çalışmalarına beyniyle oynamak diyorum çünkü Paul Tversky'nin bilim adı altında yaptığı şey aslında tam olarak bu; Julia'nın bedeni ve hisleri yavaş yavaş tahribat alır. 

Dr. Tversky'nin yapmaya çalıştığı şey düşüncelerin bir çeşit enerji, bu enerjinin de geleceğe yön veren algoritması olduğunu baz alarak, kişinin bilincini geleceğe göndererek, gelecekte yaşanacakları öğrenmektir. Bunun için birçok teoriyi ele almıştır şimdiye kadar, Einstein'ın Görecelik Teorisi, Heisenberg'in Belirsizlik İlkesi, Schrödinger'in kedisi ve Laplace'ın Şeytanı... Julia ise deney ilerledikçe uyaklı konulmaya başlar (bu Jasper Caine'de de görülen bir şizofreni belirtisidir.) ve artık adım adım tükenmektedir. Bir insanın bu denli beyin dalgalarına daha fazla dayanması zaten pek olası değildir. Tversky Julia'yı ölüme götürdüğünün farkında olsa da çalışmalarını kesmez ve Julia gerçekten de ölmeden önce gelecekle ilgili önemli şeyler aktarır. Julia'nın denek sedyesinde beyin ölümü gerçekleşince, Tversky onu laboratuvarın penceresinden aşağı atarak olaya intihar süsü verir ve kendini kısa süreliğine kurtarır. Julia ölmeden önce Tverky'e David Caine'yi öldürmesini söylemiştir.

II. BÖLÜM

HATA PAYINI EN AZA İNDİRGEMEK

"O kadar çok esrarengiz olgunun nedenini buluyoruz ki, bir şeyin bilinemeyeceğine inanmakta zorlanıyoruz.Ama yine de bilinemeyen, bilinemeyecek diye bir şey var. O da karşımıza geçmiş sakin sakin işine bakıyor."

-Henry Louis Menchen, Yazar

"Bazen kahvaltıdan önce altı imkânsız şeye inanmışımdır."

-Alice Harikalar Diyarında - Beyaz Kraliçe

-------------------------------------

Bu arada Nava Julia ile ilgili bilimsel sonuçları ele geçirip Koreli ajanlara teslim edince Koreliler ondan Julia'nın kendisini de isterler. Nava da Julia'nın peşine düşer ve onu bir çöplüğün ortasında bulur. Başta öldüğünü sanar fakat Julia hâlâ konuşmaya devam etmektedir yani Tversky Julia'yı camdan aşağıya atarken onun henüz ölmediğini fark etmemiş ki bu laboratuvar koşullarını düşününce çok garip, demek ki hiçbir şey imkânsız değil, sadece bazı şeylerin olasılığı düşük yani neredeyse olasılıksız... Nava Julia'nın anlattıklarından sonra David Caine'in peşine düşmeye karar verir, onu ne pahasına olursa olsun koruyacaktır çünkü Dr. Tverky'nin deneyleri işe yaramıştır ve Julia gerçekten geleceği görüp anlatmıştır, lâkin ölümüne beş kala...

Bu arada Vitaly, kumar borcunu ödemesi için David'i dövdürmeye gönderir Kozlov'u. Jasper geleceği değilse bile anı görebildiği için o anda evin önünde olması gerektiğini bilir ve Kozlov geldiğinde Jasper'ı David sanarak döver. Jasper'ın David'i korumaya geldiğini söylemiştim. Anı görüyor, ikizini koruyor ve kafiyeli konuşuyor; işte bu Jasper Caine...

David Caine, Dr. Kummar'ın kendisine verdiği ilaçları kullandığı için yavaş yavaş epilepsi nöbetlerini aşmaya başlar ama bu normale dönmesiyle gerçekleşmez. Tam tersine, nöbetler yine gelir fakat artık nöbetleri yenebiliyor yani bayılmadan atlatabiliyordur David, ki bunlar aslında artık nöbet değil geleceğin binlerce ihtimalidir.

Forsythe, çalıştığı gizli birimden kovulunca kendi kliniğin, kurar, yanına da bilgisayar konusunda bir dâhi olan Grimes'i alır.Dr. Tversky'nin Julia üzerinde yaptığı deneylerin sonuçlarını ele geçirince bu sefer beta deneğinin yani David Caine'nin peşine düşmesi gerektiğini Forsythe'ye uzun süre belli etmez. David Caine'nin peşindeymiş gibi görünüp bir yandan da ona ulaşılmasını engeller.

David kumar borcunu ödemek için, Powerball milyoneri olduğunu öğrendiği Tommy'i arar. Tommy David'in aramasına çok memnun olur ve parayı getirmeyi severek kabul eder. David ve Tommy'nin buluşacağı sokakta David, Jasper ve Nava'nın tüm kaçış macerası başlayacaktır...

Tversky de peşindedir David'in, Forsythe de çünkü David beta deneği ve alfa deneği (Julia) öldü; yani David, geleceği öğrenebilmeleri için tek şansları. Nava, Forshthe'nin David yerine Jasper'ı kaçırmasını sağlayarak zaman kazanır. Bu arada, Tommy ile David'in buluştuğu sokakta, Dr. Tversky bomba patlatarak David'i öldürmeye (aslında öldürmeye kalkmaz da beta deneğinin geleceği tahmin ederek nasıl kaçacağını görmektir amacı) kalkar. Tam o sırada Nava David'i kurtarmaya gelir. İşte tam da o andan itibaren Nava ile David her şeyden, herkesten kaçmaya başlar. Hiç de fena değillerdir bu kaçma işinde, ne de olsa Nava profesyonel bir ajan, David ise geleceğin tüm olasılıklarını hesaplayarak eniyi olasılığı gerçekleştirmenin yolunu bulan Laplace'ın Şeytanı'dır...

Artık Nava'nın Forsythe'ye ihanet ettiği ortaya çıkmıştır ve herkes onu ölü, David'i canlı ele geçirme amacıyla hareket etmeye başlamıştır. O kaçış ayarlamalarını okurken David'in müthiş olasılık hesabı, geleceğe yön verişi ve o anlarda tüm evreni kurgulayışı, kusursuz bir düzeni üretiyor, Nava'nın korkusuz çevikliği de hayran kalınası zaten.

Nava ile David kaçarken saklandıkları bir evde Nava bir yandan David'in patlamada yaralanan dizine ilk yardım yapıyor, bir yandan da kendi hayat hikâyesini anlatıyor. Esas adı Tanja Kristina Aleksandrova olan küçük kız annesi ve kardeşini uçak kazasında kaybettikten sonra, babasını da bırakarak ajan olmak için yetiştirilmek üzere çizmiştir hayatını. (Uçağa binmekten son anda vazgeçen Nava'nın bunu rüyasında gördüğü için vazgeçisi, David'in sahip olduğu özel gücün aslında herkesin içinde olduğunu fakat onu anlamlandırmak için David'in kullandığı özel ilaçların gerektiğini gösteriyor.) Dmiry Zaitsev isimli eski bir ajan ona manevi babalık yaparak, Tanja'yı en iyi ajan okulunu gönderir. Sonradan yanına gönderildiği bir ailenin kaybettiği Nava isimli çocuğunun yerine geçen bu genç ajan, artık ajan Nava Vaner'dir... Nava hayatında ilk kez bu kadar dürüst olmuş ve birine tüm hayat hikâyesini anlatmıştır. Böylece Nava ile David aralarına sağlam bir güven köprüsü oturturlar. David'in Nava'ya orada da dediği gibi "İnsan bir yerde güvenmeye başlamalı."

Bu arada David bu yaşadıklarının hayalden ibaret olduğunu sanarak, şiozfrenik ikizi Jasper'ın ona söylediği "Yarattığın dünyanın içinde mantıklı kararlar vermeye çalış. Sonunda gerçeği bulursun." (263) sözüne tutunmaya çalışır sürekli fakat bir süre sonra tüm yaşadıklarının gerçek olduğunu anlayacak ve gücünü istemsiz değil de kontrollü bir şekilde kullanmayı öğrenecektir. David'in dönüştüğü şeyin, Fransız matematikçi Simon Pierre Laplace'ın bulduğu (Laplace'ın Şeytanı) teori olduğunda karar kılarlar.

"Laplace gerçeği tahmin etmenin en iyi yolunun doğru cevabı hesaplamak değil de, en az yanlış olan cevabı hesaplamak olduğunu kanıtladı." (274) "Yani başka bir deyişle, Laplace evrenin deterministik olduğunu varsaydığı için, biri eğer fizik kurallarını ve bir an için evrendeki her şeyin konumunu bilirse, o kişi olan her şeyi bilebilir ve gelecek tüm tarihi de bilebiliyor diyor." (275) "Bilim adamları 'Laplace'ın Şeytanı' deyişini her şeyi bilebilen, geçmişi ve gelecekte olabilecekleri bilebilecek bir varlığı tanımlamak için kullandılar." (276)

Forsythe, David'i yakalaması için eski ajanların en efsanevi olanını tutar, Martin Crowe. Crowe aslında bu işleri bırakmış birisi fakat insan öldürmemeye yemin etmiş olmasına rağmen, lösemi olan kızı Betsy'nin  tedavi masraflarını karşılayabilmek için bu işi kabul eder ve David'in peşine düşer.

Nava ile David, Jasper'ı kurtardıktan sonra onun kendilerinden uzakta daha güvende olacağına inanarak, kaçışlarına iki kişi halinde devam ederler. Bu arada David sürekli olasılık hesabı yaparak uzaklardan kurtulmalarını sağlar. Forsythe ve Crowe'un işi zordur çünkü geleceği görebilen birisini yakalamak biraz olasılıksız olsa gerek...

Kaçarken bindikleri trenin duraklarına bile müdahale eder David. (Bill Donnelly trenin kondüktörüdür ve eşi Jennifer Donnelly hamiledir. David, Laplace'ın şeytanı olduğu için aklından kusursuz bir kurgu planlar. Jennifer'ı arar, araba kullanırken telefonu çalan Jennifer kaza yapar, doğum başlar, eşini arar, yetişmesini ister. Bill de aradaki tüm durakları es geçerek direkt Philadelphia'ya gider, Jasper Caine'in olduğu yere.) Doğruca Jasper'ın olduğu yere giderle çünkü David geleceğin olasılıklarını görmüş, kardeşinin yanına gitmesi gerektiğini keşfetmiştir. Trenin seyrindeki bu bariz değişiklik nedeniyle Forsythe ve Crowe, David ile Nava'nın izini bulur. Yine de David'in geleceğin istediği olasılığını seçebilmesi ve ajan Nava'nın fiziksel gücü sayesinde kaçmayı başarırlar ve hem Doc'a hem de Jasper'a ulaşırlar.

III. BÖLÜM

LAPLACE'NİN ŞEYTANI

"Kuantum mekaniği konusunda çok çalışmak gerekir. Ama içimden bir ses bana bunun her şeyin çözümü olmadığını söylüyor. Bu teoriyle birçok şey açıklanıyor; ama hâlâ Onun sırrını çözebilmiş değiliz. Ben yine de , Onun zar atıp kumar oynadığını, hiç mi hiç sanmıyorum."

-Albert Einstein

Fizikçi, Yirminci Yüzyıl

"Belli ki Tanrı yalnızca zar atmakla kalmıyor, ayrıca gözleri kapalı oynuyor ve ara sırada zarları görülemeyecek yerlere atıyor."

-Stephen Hawking

Fizikçi, Yirmibirinci Yüzyıl

-------------------------------------

Nava, David, Doc ve Jasper bir mekâna geçip otururlar. Hep birlikte şu sonuca varırlar, David'in geleceğin tüm olasılıklarını görebilmesinin sebebi, düşünce hızının ışık hızından hızlı olmasıdır. Jasper olayı çözmüştür: " Bence Dr. Kummar'ın deneysel ilaçları sayesinde beynin bir şekilde düzeldi ve bilinçaltına girebilirken, bir yandan da bilinçli kalabiliyorsun artık. O zaman da geleceği görebiliyorsun." (357)

Dördü bir eve saklanırlar fakat peşlerindeki adamlar evi yakarlar, Nava yangının ortasında kalır. Jasper yakalanır. David kaçar. Kaçar ama David'in kafasında sağlam bir planı vardır, önceden arayıp ayarladığı insanlar ve yığınla olasılık. Bu planın işlemesi ve kendini, Nava'yı ve Jasper'ı temelli kurtarmak için şimdilik Nava ve Jasper'ı bırakıp kaçması gerektiğini gösterir gördüğü tüm olasılıklar.

David, önceden Peter'i (Peter Hanneman) arayıp, belirttiği yerde ve saatte Nava'nın bir yangının ortasında kalacağını söylemiş ve onu kurtarmasını istemiştir. Sıradaki planı Vitaly'e ufak bir ziyarettir, bu sefer gücünü kontrollü bir şekilde kullanan Laplace'ın Şeytanı olduğu için kumar masasında epey yüklü bir para kazanır ve bu parayı planının devamını kolayca gerçekleştirebilmek için kullanır David. Mesela Vitaly'e olan borcunu öder ve ondan birazdan anlatacağım yardımları ister. Bu sırada gerçekten de Nava'yı Peter kurtarır.

 Peter Nava'yı laboratuvarına getirmiştir ve ona orada dehşet vereceği gerçeği açıklar: Tversky aslında Doc'tur! İtiraf etmeliyim ki bu raddeye gelene kadar bunu asla tahmin edemedim. (Bu arada Peter'ın Doc'un ortağı olduğu olmasına rağmen neden David' yardım ettiği de aslında gayet açık, David Peter'e, Tversky'nin (ya da Doc) Julia'yı öldürdüğünü anlatınca, Peter bu savaşta hangi safta yer alması gerektiğini çabucak kavradı.)

Nava kurtarıldı fakat Jasper tekrar Tversky ve Forsythe'nin elindedir maalesef, Forythe'nin laboratuvarında. David, Jasper'ın kurtulması için önce kendisini yakalamalarına izin vermesi gerektiğini hesaplamıştır kafasında ya da en azından bu en iyi olasılık da diyebiliriz. Bunun için evine gider ve bir kağıda bir şeyle yazıp kucağına koyar ve beklemeye başlar. (Bu kağıt detayı sonradan bir hayli etkiliyor insanı.) Teknolojiyi sonuna kadar kullanan Forsythe ve Grimes de David'in evinde olduğunu anında tespit ederler ve bunu Martin Crowe'a bildirirler ki David'i evinde yakalayıp laboratuvara getirsin.

Bu arada Grimes gizli gizli David ile iş birliği yapar çünkü David ona büyük bir miktar para öder, neden tüm yakınları tehlikedeyken Vitaly'nin kumarhanesine gidip para peşine düştüğü şimdi daha iyi anlaşılıyor. (Olasılıklarının içine Vitaly ve Grimes'in yardımlarını eklemesinin tek yolu onlara para teklif etmesi olacaktı nihayetinde. David'in karşılıksız tutunabildiği insanlar sadece iki kişi: Nava ve Jasper.) 

Bu arada Forsythe ve Tversky, Jasper'a çeşitli ilaçlar verip, yaptıkları deneylerle ona çok acı çektirirler. Aslında bakarsan bunun iki sebebi var bence. İlki, David'in kardeşinin acı çekmesine dayanamayıp gelmesini sağlamak. İkincisi ise Jasper'ı da denek olarak kullanmak çünkü David geleceği görüyorken Jasper da anı görebiliyor. (Mesela havaya bir madeni para attıklarında, Jasper paraı görmese bile para yere düştükten sonra yazı mı tura mı geldiğini görebiliyor, David ise para daha yere düşmeden yüksek olasılıkla biliyor.)

Bu sırada Vitaly Naver'i arar, yardım etmek için. Nava ona nasıl güveneceğini sorunca, Vitaly ona Tanja ismiyle hitap eder ve "İnsan bir yerde güvenmeye başlamalı." der. Bu cümle Nava ile David yalnızken, Nava David'e geçmişini anlatırken aralarında geçen bir cümleydi. Böylece Nava, Vitaly'i David'in yönlendirdiğini anlar ve Vitaly adamını yollar, Nava'yı alması için.

David evinde oturup beklediği, kucağındaki kağıtla birlikte. Crowe da neden kaçmadığına anlam veremese de onu kolayca adlı evinden ve Forsythe'nin laboratuvarına götürdü. Yalnız burada önemli bir detay var. Kızı için dua ederek David'i ele geçirmeye giden Martin Crowe, evinin ortasında sessiz sakin oturan David'i alırken, David'in kucağından yere düşen zarfa bakar. Zarfta David'in, Crowe'un okuması için yazdığı yazı vardır: "Martin Crowe'a özel: Nava nerede olduğumu sorduğunda ona söyle. Betsy'yi ancak bu şekilde kurtarabilirim. -David Caine." (456)

David Caine de Jasper Caine gibi Forsythe'nin kliniğindedir artık. Ona da çok acı çektirirler ve özellikle de gözlerini kapatmasına engel olurlar çünkü David 'heran'a yalnızca gözü kapalıyken gidebilmektedir yani gözleri açıkken bu özelliğini kullanamaz.

Bu arada Vitaly'nin adamı Nava'yı bu kliniğin önüne kadar getirir. Kliniğin önünde ise Nava'nın ihtiyacı olabilecek tüm silahlar, kapılardan geçmesini sağlayacak sahte kimlik kartları ve çeşitli cihazlar vardır. Nava'ya bu silahları Grimes temin eder, David ile işbiliği yaptığı için. Tabii bu iki iş birliğini (Grimes ve Vitaly) önceden ayarlamıştır David, onlara gerekli adresleri ve zamanı çok önceden söyleyebilmesini sağlayan etken de David'in Laplace'ın şeytanının ta kendisi oluşudur.

Nava klinikte tüm ajanlık hünerlerini serer ortaya ve Crowe' kadar ulaşır, uzun süren mücadelelerin ardından. Crowe ile olan boğuşmasının sonunda Crowe ölür ama ölmeden önce Nava ona David'in yerini sorar. Crowe da David'in ona yazdığı notu hatırlayarak, kızının kurtulması ümidiyle, David'in hangi odada olduğunu söyler. Böylece Nava doğruca David'e gider. Bu arada elektriklerin de kesilmesiyle, gözleri açık tutulduğu için geleceği görmesi engellenen David, tekrar geleceği görebilmeye başlar. Sonuç olarak, Nava Vaner, Caine kardeşleri kurtarır... Giderken kliniği yerle bir etmeyi de ihmal etmezler :)

************

Ve perde kapanır...

Sonraki günler dingin geçti. David'in evinde kaldılar. Nava klinikte ağır yaralandığı için fiziksel olarak iyileşme sürecine girdi. Caine kardeşler de ona göz kulak oldular, kendilerini de zihnen iyileşme ve dinlenmeye aldılar kendilerini. Bu kısım tüm sürecin sakin ve huzurlu geçen tek dilimi.

Forsythe yakayı ele verdi, kliniği toz duman olunca, Julia'nın ölümü ortaya çıktığı için de hayatı kararır ve ağır yargılandı.

Dr. Tversky kaçıp kurtulmayı başardı, ne yazık ki. Yalnız kaçtığı yerde bir kamyonun ona çarpmasıyla öldü, Julia'yı camdan aşağı attığında Julia'nın düştüğü o çöp yığınının kokusu geldi Tversky'nin burnuna, ölmeden hemen önce. Bu da evrenin ilâhi adalet anlayışı olsa gerek...

 David'e yardım eden Grimes ve Vitaly'e bir şey olmadı, paralarını alıp kendi yollarına baktılar.

Hani Nava ve David'in yollarının kesiştiği sokakta Dr. Tversky bomba patlatmıştı da Nava David'i kurtarmıştı ya, işte David o sokağa Tommy ile buluşmaya gitmişti, hatırlarsan. Tommy piyangodan para çıktıktan sonra, David ile buluşmaya gitmeden önce, öldüğünde parasını David'e bıraktığını belirten vasiyetini hazırlamıştı bile. Tommy o gün o sokakta öldü ama David'e bıraktığı o büyük miras, Crowe'un kızı Betsy'nin iyileşmesinin sağladı... Tommy'nin iliği küçük Betsy'e uydu, ameliyat parası da mirastan karşılandığı için Betsy kurtuldu. Kısacası, David Martin'e verdiği sözü tuttu. 

Bu kocaman hikâyenin sonunda David küçük Betsy'i ziyarete gitti. Yaşanan tüm yangınlar, maceralar, Betsy'nin David Caine'i ve getirdiği oyuncak ayıyı gördüğü anki gülümsemesine değerdi... Betsy, David'in ilk hastaneye yattığı zaman karşılaştığı Elizabeth isimli küçük kızın ta kendisiydı ve ta o zaman David, bu küçük kıza tekrar geleceğine dair söz vermişti, sözünü tuttu... 

************